Głowa Lenina

Franciszek Xawery Dunikowski 1875 Kraków – 1964 Warszawa Głowa Lenina powstała w 1957 roku Brąz 48 x 32 x 38 cm Muzeum Zamoyskich w Kozłówce MPK/SW/2015 Popiersie przedstawia mężczyznę w średnim wieku lub nawet nieco starszego – Włodzimierza Lenina. Rzeźba wykonana z ciemnego brązu, pokryta zielonkawą patyną, zyskuje klasyczny, niemal pomnikowy wymiar. Patyna dodaje całości szlachetności i historycznego ciężaru, budując wrażenie trwałości i nieprzemijalności. Twarz jest wyrazista, silnie zarysowana – dominuje wysokie, wypukłe czoło oraz mocno zaznaczone łuki brwiowe, pod którymi kryją się głęboko osadzone oczy. Ich spojrzenie – lekko przymrużone, przenikliwe – sprawia wrażenie skupionego, analizującego, niemal oceniającego. Prostoliniowy nos oraz ściśle zaciśnięte usta wzmacniają surowy wyraz twarzy, nad którym góruje precyzyjnie opracowany wąs. Krótka broda dopełnia starannie wymodelowana kompozycję, jakby wycięta z brązu ostrzem determinacji. Czaszka niemal całkowicie łysa, z jedynie śladowym zaznaczeniem krótkich włosów po bokach, kontrastuje z silnie wymodelowaną dolną partią twarzy. Uszy – odstające, lekko asymetryczne – wprowadzają nutę realizmu do niemal ideowego portretu. Powierzchnia rzeźby nie została całkowicie wygładzona – widoczne są ślady modelowania, drobne nierówności i ścieżki dłoni rzeźbiarza. To świadoma decyzja artystyczna – struktura materiału podkreśla surowość i bezpośredniość postaci, nadając jej autentyczność i wewnętrzną siłę. Całość emanuje powagą, skupieniem i nieugiętością. To nie tylko realistyczne przedstawienie konkretnej postaci, lecz także uosobienie władzy, kontroli i ideologicznej pewności. Rzeźba działa nie tylko formą, ale też nastrojem – dominującym, świadomym i niepodważalnym.