August Zamoyski

6 sierpnia – 1 września 2013

August Zamoyski w Kozłówce

ze zbiorów Muzeum A. Zamoyskiego w Jabłoniu

galeria "Z ogrodu"
 

W sierpniu w galerii „Z Ogrodu” Muzeum Zamoyskich w Kozłówce prezentujemy wystawę, dedykowaną Augustowi  Zamoyskiemu (1893–1970). Ten wybitny polski rzeźbiarz urodził się w Jabłoniu, w województwie lubelskim. W tej miejscowości działa obecnie Muzeum Augusta Zamoyskiego. To dzięki staraniu pracowników Muzeum oraz pracy niestrudzonego historyka sztuki, Andrzeja Cebulaka, przygotowano wędrowną wystawę biograficzną Augusta Zamoyskiego. Składa się na nią 16 plansz, dotyczących życia i twórczości artysty. Tekstowi towarzyszy obszerna ikonografia dokonań artystycznych Augusta Zamoyskiego.

Kim jest bohater ekspozycji? Poniżej znajdą Państwo tekst prof. dr hab. Lechosława Lameńskiego, znajdujący się na www.augustzamoyski.eu

„August Zamoyski (1893–1970) to bez wątpienia obok Xawerego Dunikowskiego najwybitniejszy rzeźbiarz polski 1. połowy XX wieku. Artysta, bez obecności którego rzeźb figuralnych (głównie popiersi i głów oraz aktów kobiecych), trudno pisać i mówić o kondycji polskiej rzeźby ostatniego stulecia. Znany i ceniony przez fachowców, w powszechnej świadomości funkcjonował jeszcze do niedawna niemal wyłącznie jako autor zaledwie kilku rzeźb eksponowanych w Muzeum Narodowym w Warszawie i w Muzeum Narodowym w Krakowie, a także jako twórca jednej rzeźby o charakterze monumentalnym – skromnego pomnika kardynała Adama Sapiehy ustawionego przed elewacją zachodnią kościoła oo. Franciszkanów w Krakowie.

Urodził się w niewielkim Jabłoniu położonym kolo Parczewa na Lubelszczyźnie, z dala od dużych ośrodków miejskich, jako syn Tomasza i Ludmiły Zamoyskich, reprezentantów jednego z najznakomitszych polskich rodów arystokratycznych. I chociaż niemal całe swoje barwne i burzliwe życie spędził przede wszystkim poza granicami ojczyzny przodków (głównie we Francji), to jednak w rodzinne strony wracał – zwłaszcza do września 1939 roku – chętnie i z przyjemnością. To tutaj w okolicznych lasach, podczas spacerów po rozległych łąkach oraz nad brzegami zarośniętych stawów i leśnych jeziorek szukał wytchnienia i inspiracji do dalszej pracy twórczej. Z grona miejscowych dziewcząt i kobiet pochodziła jego ulubiona modelka, a pobyt we wnętrzach niezwykle efektownego pałacu rodzinnego wzniesionego na początku XX wieku (reprezentującego ogromnie rzadki na naszych ziemiach typ rezydencji wiejskiej utrzymanej w stylu neogotyku angielskiego), zapewniał mu potrzebny spokój i koncentrację.

Obdarzony niezwykle silną osobowością, wszechstronnie wykształcony, wysportowany (z powodzeniem jeździł konno i na rowerze, biegał, pływał, a także żeglował), od najmłodszych lat wykazywał zainteresowanie szczególnie mu bliską rzeźbą. Po początkowej fascynacji secesją, niemieckim ekspresjonizmem i francuskim kubizmem, wypracował własny niepowtarzalny styl, w którym wiodącą rolę – w przypadku aktów – odegrała skłonność do syntetycznego ujmowania masywnego nagiego ciała kobiecego, a w rzeźbach głów, trafna charakterystyka najbardziej typowych dla osoby portretowanej rysów twarzy, nierzadko o wymowie karykaturalnej. Obłe, pozbawione nadmiaru niepotrzebnych szczegółów głowy i akty, rzeźbił August Zamoyski najpierw w drewnie i glinie, a następnie niemal wyłącznie w najtwardszych gatunkach kamienia (porfirze, granicie, marmurze). Umiejętnie wykorzystywał dialog wyrafinowanej formy rzeźbiarskiej ze zróżnicowaną fakturą i strukturą używanych do jej powstania materiałów.

Od 2009 roku funkcjonuje we Francji, w której artysta spędził kilkadziesiąt lat swego pracowitego i burzliwego życia, Musée Auguste Zamoyski w Prieuré des Granges koło Sylvanes. Dzięki współpracy z Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie oraz z władzami Gminy Jabłoń, przede wszystkim jednak dzięki postawie i kilkuletniej działalności grona zapalonych regionalistów, doszło w 2011 r. do formalnego powstania Muzeum Augusta Zamoyskiego w Jabłoniu. W niedalekiej przyszłości Muzeum po otrzymaniu odpowiedniego lokalu (wyremontowany budynek dawnych czworaków), na realizację własnych celów statutowych, zostanie podjęta działalność wystawowa zmierzająca do propagowania życia i twórczości największego syna ziemi jabłońskiej – Augusta Zamoyskiego, a także ludzi sztuki z nim związanych.”
Oprócz plansz eksonowane są rzeźby pochodzące z plenerów rzeźbiarskich, które odbywają się w Jabłoniu, a którym patronuje August Zamoyski.