Dzień Babci i Dziadka 2025

21 stycznia w Polsce obchodzimy Dzień Babci, a 22 stycznia Dzień Dziadka. Historia obchodów tych dwóch szczególnych dni w naszym kraju sięga 2. poł. XX wieku. W 1964 roku tygodnik Kobieta i życie postanowił uhonorować wszystkie babcie. Na łamach gazety zamieszczono życzenia, którym towarzyszył rysunek starszej kobiety dziergającej na drutach. 21 stycznia 1965 roku w Poznaniu wystawiono sztukę Drzewa umierają stojąc Alejandro Casony. Jedną z głównych ról (rolę babci) zagrała Mieczysława Ćwiklińska, która obchodziła wtedy swoje 85. urodziny. Po zakończonym przedstawieniu jeden z dziennikarzy Expresu Poznańskiego Ryszard Donecki miał podziękować aktorce za występ kwiatami oraz tortem z napisem Dla Babci. Rok później Express Wieczorny oficjalnie ogłosił 21 stycznia Dniem Babci, który z czasem zyskał popularność w całej Polsce. Natomiast pierwszy Dzień Dziadka w Polsce obchodzono dopiero pod koniec lat 80. XX wieku. W 1987 roku Telewizja Polska ogłosiła konkurs na oficjalną datę tego szczególnego dnia. Początkowo wybrano 30 maja (urodziny Mieczysława Fogga). Niestety termin nie cieszył się zbyt dużą popularnością, a Dzień Dziadka zaczęto świętować 22 stycznia.

Dzień Babci i Dzień Dziadka na świecie obchodzony jest w różnych terminach. W Bułgarii jest tylko Dzień Babci. Święto zwane Babin den, obchodzone na cześć położnych, przypada 8 stycznia. Co ciekawe, w języku bułgarskim tradycyjnym słowem oznaczającym położną  jest  baba, tak samo, jak babcia. We Francji Dzień Babci przypada w pierwszą niedzielę marca, a święto dziadków obchodzone jest w pierwszą niedzielę października. Inicjatorami francuskiego Dnia Babci było małżeństwo Monnier z Roubaix, którzy właśnie w ten sposób w 1987 roku uczcili 20-lecie produkowanej przez nich kawy Café Grand’Mère, czyli Kawy Babci. We Włoszech Dzień Babć i Dziadków (La Festa dei nonni) świętowany jest 2 października. Nie jest to przypadkowa data. W religii katolickiej właśnie wtedy przypada święto Aniołów Stróżów. W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie obchodzony jest Narodowy Dzień Dziadków, przypadający w pierwszą niedzielę po Święcie Pracy. Symbolem tego wyjątkowego dnia jest niezapominajka. Pomysłodawczynią święta była Marian Lucille Herndon McQuade, która w ten sposób chciała zwrócić uwagę społeczeństwa na problem osamotnienia i braku zainteresowania osobami starszymi.

Wraz z upływem czasu zmieniła się także rola, jaką odgrywali dziadkowie. W rodzinie ziemiańskiej cieszyli się oni ogromnym szacunkiem. Z ich zdaniem liczono się nie tylko sprawach rodziny, ale także ogólnospołecznych. Często dziadkowie udzielali rad zarówno swoim dzieciom, jak i wnukom. Właśnie przez nich młodsze pokolenie starało się wpłynąć na rodziców w ważnych dla siebie sprawach. Dziadkowie brali udział w edukacji dzieci przekazując im swoją wiedzę, poglądy, przekonania, systemy wartości i wzorce zachowań. Wspólnie z rodzicami wpajali najmłodszemu pokoleniu patriotyzm, m.in. poprzez dbanie o tradycje, naukę języka polskiego czy też opowieści o najważniejszych wydarzeniach z historii kraju. Najstarsze pokolenie przekazywało także wnukom szacunek dla religii katolickiej, ucząc modlitwy w języku polskim czy też czytając wspólnie Biblię. Współcześni dziadkowie oprócz opieki nad wnukami, przekazywania im rozmaitych historii i zachęcania ich do rozwijania pasji, znajdują czas na własne pasje i zainteresowania oraz pracę. Są też bardziej niezależni, np. pod względem środka transportu. W większym stopniu dbają o swoje zdrowie i kondycję. Starsze pokolenie dzieląc się z wnukami swoją wiedzą i doświadczeniem, samo także się od nich uczy, np. obsługi komputera czy telefonu.

Wszystkim Babciom i Dziadkom z okazji ich święta życzymy wszystkiego najlepszego.

Bibliografia:

1. https://bimkal.pl/kanada/dzien-dziadkow
2. https://www.wyjatkowyprezent.pl/blog/dzien-babci-historia-prawdziwa/
3. https://bimkal.pl/francja/dzien-babci
4. https://jedynka.polskieradio.pl/artykul/3321510,Babcie-i-dziadkowie-kiedy%C5%9B-i-dzi%C5%9B-Jak-zmienia%C5%82a-si%C4%99-ich-rola
5. Jakubiak, K., Nawrot-Borowska M., Rodzina polska w XIX w. jako środowisko wychowawcze i jej funkcja edukacyjna,[w:] Studia Paedagogica Ignatiana, vol.19, 2016/2
6. Szafer, K., Zarys struktury i funkcji pełnionych przez rodzinę ziemiańską na przełomie XIX i XX wieku,[w:] Roczniki Socjologii Rodziny, 1998, t. 10