- Strona główna
- Ekspozycje
- Czasowe
- Ze szkoły sopockiej…
![Juliusz Studnicki, „Pokój” – fragment fryzu, 1950, olej, płótno; Reprodukcja obrazu Juliusza Studnickiego pt. „Pokój” – fragment fryzu, malowanego techniką olejną na płótnie. Przedstawia scenę rodzajową: na nadbrzeżnej ulicy z falochronem grupka kilkunastu dziewcząt i chłopców w wieku ok. 10 lat w różnokolorowych ubrankach. W centrum kompozycji dziewczynka trzyma w nieco uniesionych rękach białego gołębia i przytula do niego przechyloną na lewe ramię główkę. Za falochronem ciemnoniebieskie fale morskie, a na nich fragmenty dwóch kutrów rybackich.](storage/pages/1499/uploads/2._juliusz_studnicki_pokoj.jpg)
Juliusz Studnicki, „Pokój” – fragment fryzu, 1950, olej, płótno;
W zbiorach sztuki współczesnej Muzeum Zamoyskich w Kozłówce znajduje się szereg obiektów identyfikowanych jako dzieła artystów tzw. „szkoły sopockiej”.
Formalnie określenie to związane jest z Państwowym Instytutem Sztuk Plastycznych w Gdańsku z siedzibą w Sopocie, działającym od października 1945 roku. Jeszcze w tym samym roku zmieniono nazwę uczelni na Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Pięknych. Do 1958 roku zajęcia odbywały się głównie w tzw. Willi Bergera przy ul. Obrońców Westerplatte 24. Była to odpowiedź na potrzebę odbudowy życia artystycznego po II wojnie światowej, lecz już w nowych okolicznościach, determinowanych przez wprowadzanie systemu komunistycznego na polskich ziemiach.
Bardziej wymowne jest jednak znaczenie nazwy „szkoła sopocka” w kontekście grupy artystów prezentujących określoną postawę wobec doktryny socrealizmu w sztuce, narzuconej przez nową władzę. Możliwości artystycznego wyrazu zostały wówczas ograniczone poprzez narzucanie tematów pożądanych z punktu widzenia propagandy oraz odrzucenie nowoczesnych form i stylów. Swoisty konformizm artystów skupionych w kręgu „szkoły sopockiej” pozwolił im jednak na pewną swobodę artystycznych poszukiwań i rozwoju.
Wśród grona założycieli byli: Józefa i Marian Wnukowie, Jacek i Hanna Żuławscy, Juliusz i Krystyna Studniccy i Janusz Strzałecki. W kolejnych latach znaczącą rolę odegrali m.in. Artur Nacht-Samborski, Mieczysław Baryłko, Władysław Jackiewicz, Stanisław Teisseyre czy Kazimierz Śramkiewicz.
Działalność tego środowiska eksponowano poprzez aktywny udział w wystawach państwowych i okręgowych oraz festiwalach sztuki. Wielokrotnie nagradzane prace były jednocześnie szeroko komentowane jako wymykające się niekiedy założeniom państwowego socrealizmu. Systematycznie rozbudowywano uczelnię, przede wszystkim w kierunku rozwoju malarstwa, rzeźby, architektury i ceramiki. Równolegle nabierały formy lokalne struktury Związku Polskich Artystów Plastyków.
Najprężniej rozwijały się formy malarskie, a jedną z cech charakterystycznych, bliską jednocześnie idei pracy kolektywnej promowanej przez władzę, było współtworzenie wielkoformatowych obrazów przez kilku artystów. W kręgu szkoły sopockiej odnajdujemy różnorodne style malarskie, często związane z różnymi etapami rozwoju sztuki modernistycznej, dążącej do innowacji, eksperymentowania z formą i treścią oraz odrzuceniem tradycyjnych konwencji artystycznych. Były to m.in.:
- koloryzm – operowanie kolorem, który tworzył kompozycję, przestrzeń i światło,
- impresjonizm – uchwycanie chwilowych wrażeń i efektów świetlnych,
- ekspresjonizm – wyrażanie emocji i osobistych doświadczeń,
- postimpresjonizm – łączenie technik impresjonistycznych z bardziej wyrazistymi konturami i kolorami,
- abstrakcjonizm – stosowanie uproszczonych form i niezależność od przedstawiania rzeczywistości.
Twórczość artystów „szkoły sopockiej” była bogata i niejednolita. Jej kres zapoczątkowało przeniesienie uczelni do Gdańska w 1954 roku. Co ciekawe, zbiegło się to z wyraźnym końcem doktrynalnego socrealizmu, wyznaczonym przez warszawską wystawę w Arsenale w 1955 roku. Późniejsza działalność artystów Wybrzeża przyczyniła się do kształtowania nowych kierunków w polskiej sztuce, szczególnie akcentowanych w dorobku architektów oraz twórców tkanin i ceramiki.
![Juliusz Studnicki, „Pokój” – fragment fryzu, 1950, olej, płótno; Reprodukcja obrazu Juliusza Studnickiego pt. „Pokój” – fragment fryzu, malowanego techniką olejną na płótnie. Przedstawia scenę rodzajową: na nadbrzeżnej ulicy z falochronem grupka kilkunastu dziewcząt i chłopców w wieku ok. 10 lat w różnokolorowych ubrankach. W centrum kompozycji dziewczynka trzyma w nieco uniesionych rękach białego gołębia i przytula do niego przechyloną na lewe ramię główkę. Za falochronem ciemnoniebieskie fale morskie, a na nich fragmenty dwóch kutrów rybackich.](https://muzeumzamoyskich.pl/storage/pages/1499/uploads/2._juliusz_studnicki_pokoj.jpg)
Juliusz Studnicki, „Pokój” – fragment fryzu, 1950, olej, płótno;
![Kazimierz Śramkiewicz, Pejzaż ze słońcem, 1957-1958, , olej płótno Reprodukcja obrazu Kazimierza Śramkiewicza pt. Pejzaż ze słońcem, malowanego techniką olejną na płótnie. Przedstawia szaro-beżową ulicę biegnącą w głąb kompozycji, przez mostek w prawo. Wzdłuż ulicy po prawej brązowy ceglany mur, a za nim beżowo szare ściany domów z dwuspadowymi brązowymi dachami. Przy mostku po lewej i prawej korony ciemnozielonych drzew. Za nimi pośrodku wysoki beżowobrązowy komin. Niebo szaroniebieskie ze słońcem koloru żółcieni neapolitańskiej w prawym górnym narożniku.](https://muzeumzamoyskich.pl/storage/pages/1499/uploads/3._kazimierz_sramkiewicz_pejzaz_ze_sloncem.jpg)
Kazimierz Śramkiewicz, Pejzaż ze słońcem, 1957-1958, , olej płótno
![Stanisław Teisseyre, Pejzaż (Wenecja), po 1952, akwarela, papier Reprodukcja obrazu Stanisława Teisseyre’a pt. Pejzaż (Wenecja), malowanego techniką „akwarela” na papierze. Kompozycja prezentuje czarny kadłub statku z ugrowymi nadbudówkami i czarnym kominem, odbijającym się w zielonej wodzie kanału na tle szaro-ugrowo-brązowej zabudowy. Na tle niebieskiego nieba z szarymi obłokami dwie zielone kopuły z latarniami i trzy szaro-beżowe wieże z prześwitami nakrytymi dachami namiotowymi.](https://muzeumzamoyskich.pl/storage/pages/1499/uploads/4._stanislaw_teisseyre_pejzaz_(wenecja).jpg)
Stanisław Teisseyre, Pejzaż (Wenecja), po 1952, akwarela, papier